Η ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΥΝΥΠΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΟ "ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ"
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να πάψει να είναι κακέκτυπο της κεντρικής εξουσίας. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς στεγανά και διαχωριστικές γραμμές χρειάζεται πρόσωπα ικανά που θα κατανοήσουν τα υπάρχοντα χρονίζονται προβλήματα και δε θα διστάσουν να ορθώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην κεντρική εξουσία και να τοποθετηθούν απέναντι στις εξελίξεις προτείνοντας λύσεις που έχουν άμεση σχέση με την αναβάθμιση της ποιότητα ζωής των δημοτών της και την υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών.Το μοντέλο του διαχειριστή δημάρχου είναι αναχρονιστικό και ξεπερασμένο και δεν έχει καμία σχέση με τα προβλήματα και τις ανάγκες της εποχής μας.
Βασίλης Ν. Τριανταφυλλίδης
Δεν αποδεχόμαστε τα τετελεσμένα, έχουμε όραμα γι αυτήν την πόλη και θα το πραγματοποιήσουμε.
Βασίλης Ν. Τριανταφυλλίδης
Βιομηχανικά και αστικά απόβλητα έχουν μετατρέψει τη θαλασσινή αγκαλιά της Θεσσαλονίκης σε χαβούζα. Σε χαβούζα βιομηχανικών αποβλήτων και βοθρολυμάτων έχει μετατραπεί ο Θερμαϊκός, σύμφωνα με έρευνες που καταγράφουν την ανεξέλεγκτη περιβαλλοντική καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή του κόλπου. Αδιάψευστος μάρτυρας οι φωτογραφίες που αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», όπου απεικονίζονται αγωγοί εργοστασίων στην περιοχή του αεροδρομίου να απορρίπτουν λύματα απευθείας στα νερά του ήδη επιβαρημένου οικοσυστήματος. Επιπλέον, αστικά λύματα από την Τάφρο του Φοίνικα καταλήγουν στον κόλπο καθώς η μονάδα βιολογικού καθαρισμού λειτουργεί ανεπαρκώς. «Αν και το πρόβλημα της ρύπανσης στον Θερμαϊκό έχει καταγραφεί πολλές φορές στο παρελθόν, οι αρμόδιοι δεν λαμβάνουν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί η καταστροφή. Δεν χρειάζονται άλλες έρευνες- αυτό που χρειάζεται είναι η άμεση παρέμβαση των αρμοδίων καθώς η απειλή για τη δημόσια υγεία είναι μεγάλη», λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Βιολογίας του ΑΠΘ κ. Αθανάσιος Κούκουρας, επικεφαλής της έρευνας που συνέκρινε την αύξηση της ρύπανσης στον Θερμαϊκό μέσα σε χρονικό διάστημα 30 χρόνων. Στη συγκεκριμένη έρευνα αποδεικνύεται ότι οι εκτάσεις της βαριάς ρύπανσης στην περιοχή του κόλπου έχουν πενταπλασιαστεί από το 1976 έως το 2006, ενώ οι εκτάσεις όπου δεν εμφανίζεται καθόλου ζωή αυξήθηκαν κατά τρεις φορές. Πιο συγκεκριμένα, το 1976 ως αζωικές περιοχές εμφανίζονταν μόνο η παραλιακή ζώνη του βιομηχανικού Καλοχωρίου και η περιοχή κάτω από τον Λευκό Πύργο όπου απορρίπτονταν τα οικιακά απόβλητα. Το 2006 η «νεκρά θάλασσα» του Καλοχωρίου είχε επεκταθεί νότια και βόρεια σε ακτίνα χιλιομέτρων, ενώ στον Λευκό Πύργο η αζωική περιοχή είχε μεγαλώσει και μετατοπιστεί πέντε χιλιόμετρα προς το κέντρο του κόλπου. Ωστόσο, ο βιολογικός καθαρισμός της Θεσσαλονίκης λειτουργούσε ήδη δέκα χρόνια την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας. Επιπλέον, η βαριά ρύπανση έχει επεκταθεί σε ολόκληρο τον άνω Θερμαϊκό ξεκινώντας νότια από τις εκβολές του Αλιάκμονα, έως και το ακρωτήριο Μεγάλο Έμβολο στα ανατολικά.
Πρόστιμα... λάιτ
«Αν πιάσεις το ίζημα στην παραλία του Καλοχωρίου, τα χέρια σου καίνε από τις τοξικές ουσίες λόγω των απορρίψεων ανεπεξέργαστων βιομηχανικών αποβλήτων», αναφέρει ο κ. Κούκουρας. Χαρακτηριστικό πάντως είναι το γεγονός ότι από τις αρχές του 2004 έως τον Αύγουστο του 2007 οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος διεξήγαγαν 42 επιθεωρήσεις σε βιομηχανίες και βιοτεχνίες του Νομού Θεσσαλονίκης, ενώ η Νομαρχία στο ίδιο χρονικό διάστημα επέβαλε πρόστιμα ύψους 114.600 ευρώ. Σύμφωνα με τον καθηγητή Βιολογίας του ΑΠΘ, τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης στον Λευκό Πύργο πιθανότατα οφείλονται στη λειτουργία αγωγών που συνεχίζουν να ρίχνουν ανεπεξέργαστα βοθρολύματα στον Θερμαϊκό, καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η σύνδεση στο κεντρικό αποχετευτικό σύστημα της Θεσσαλονίκης. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται υψηλές τιμές μικροβιακών φορτίων από το 1996, οπότε και ξεκίνησε η λειτουργία της μονάδας βιολογικού καθαρισμού της συμπρωτεύουσας: Από τα δεδομένα του συστήματος παρακολούθησης της μικροβιακής ποιότητας του θαλασσινού νερού του Θερμαϊκού Κόλπου κατά την περίοδο 2000-2005, προκύπτει ότι το 2005 στο 60% των σταθμών επιφανείας η τιμή των κοπρανωδών στρεπτόκοκκων υπερέβη περιστασιακά τις ανώτερες τιμές της ευρωπαϊκής οδηγίας. Βάσει των αποτελεσμάτων ενός άλλου συστήματος παρακολούθησης, αυτού των κυτταρικών βιομαρτύρων, παρατηρείται «ομογενοποίηση» των επιπέδων ρύπανσης μεταξύ των δειγματοληπτικών σταθμών του Θερμαϊκού. Σύμφωνα με την έρευνα, τα συγκεκριμένα αποτελέσματα χαρακτηρίζονται ανησυχητικά διότι έρχονται σε αντίθεση με αυτά της περιόδου 1996-1998, οπότε και υπήρχε σαφής διαφοροποίηση των επιπέδων ρύπανσης ανάμεσα στις ανατολικές και τις δυτικές ακτές του κόλπου.
Βαρέα μέταλλα
Σύμφωνα με έρευνα του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, στα ιζήματα του πυθμένα του Θερμαϊκού παρατηρούνται ιδιαίτερα αυξημένες συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων, όπως μόλυβδος, ψευδάργυρος, χρώμιο και χαλκός, τα οποία ακόμα και σε ελάχιστες ποσότητες χαρακτηρίζονται τοξικά. Οι πηγές των ρύπων βάσει των στοιχείων της έρευνας εντοπίστηκαν στη βιομηχανική ζώνη, σε εκροές αστικών αποβλήτων και γεωργικών εκπλυμάτων, σε τοπικούς χείμαρρους αλλά και στις εκβολές του Αξιού, του Λουδία και του Αλιάκμονα όπου απορρίπτουν τα απόβλητά τους βιομηχανίες. Ειδικότερα, πολύ επιβαρημένες σε ποσότητες ψευδαργύρου και χαλκού χαρακτηρίστηκαν οι περισσότερες περιοχές δειγματοληψίας, ανάμεσα στις οποίες αρνητικό ρεκόρ σημείωσαν οι θαλάσσιες περιοχές Καλοχωρίου, Λευκού Πύργου, Αρετσού, Αεροδρομίου, Νέας Μηχανιώνας αλλά και οι εκβολές του Αλιάκμονα. Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις χρωμίου, υψηλότατες τιμές εντοπίστηκαν στο Καλοχώρι λόγω της βιομηχανικής δραστηριότητας, ενώ οι υψηλότερες συγκεντρώσεις μολύβδου καταγράφηκαν στα ανατολικά και νοτιοανατολικά του κόλπου.
Στην τροφική αλυσίδα
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, η ανεξέλεγκτη ρύπανση του Θερμαϊκού απειλεί τη δημόσια υγεία. Πέρα από τις μολύνσεις που εμφανίζουν κολυμβητές λόγω των υψηλών μικροβιακών φορτίων από αστικά απόβλητα και γεωργικά εκπλύματα, μεγάλοι κίνδυνοι ελλοχεύουν και από την είσοδο των τοξικών μετάλλων στην τροφική αλυσίδα. «Όλα τα βαρέα μέταλλα που εντοπίζονται στον Θερμαϊκό εισέρχονται στα ψάρια και τα θαλασσινά. Επιπλέον, οι μετρήσεις όσον αφορά την περιεκτικότητα των μυδιών σε βαρέα μέταλλα γίνονται σε μικρούς ηλικιακά οργανισμούς με συνέπεια να ανιχνεύονται και μικρές ποσότητες. Αν γίνονταν σε μεγαλύτερους θα είχαμε και υψηλότερες συγκεντρώσεις καθώς τα τοξικά μέταλλα συσσωρεύονται στον οργανισμό με την πάροδο του χρόνου», λέει ο καθηγητής Βιολογίας κ. Αθανάσιος Κακούρης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι αυξημένες ποσότητες τοξικών μετάλλων στον ανθρώπινο οργανισμό συνδέονται με καρκινογενέσεις, νευρικές διαταραχές, καθώς και με βλάβες του αιμοποιητικού και του συκωτιού.
Μόλυβδος από το νέφος καταλήγει στη θάλασσα
«ΟΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΙΣ αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα της Θεσσαλονίκης ξεπερνούν κατά 70% τα όρια που τίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» η κ. Κωνσταντίνη Σαμαρά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Χημείας στο ΑΠΘ. Στην έρευνα της κ. Σαμαρά καταγράφεται ότι η κυριότερη πηγή μικροσωματιδίων είναι η κυκλοφορία των αυτοκινήτων, με τα πετρελαιοκίνητα να συμμετέχουν από 19% έως 39%, τα συμβατικά από 13% έως 17% και τα καταλυτικά από 11% έως 15%. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικού μόλυβδου που εντοπίζονται κυρίως στο κέντρο της πόλης οφείλονται στα συμβατικά αυτοκίνητα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας. «Πέρα από τις συνέπειες στην υγεία των κατοίκων, ο μόλυβδος που αιωρείται στον αέρα της Θεσσαλονίκης με τη βροχή καταλήγει στον Θερμαϊκό και αυξάνει ακόμα περισσότερο την περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα», αναφέρει ο κ. Αθανάσιος Κούκουρας από τη Βιολογική Σχολή του ΑΠΘ.
Μελέτη για τη σωτηρία του Θερμαϊκού
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προτείνει την άμεση λήψη 24 μέτρων Εκτός ελέγχου η ρύπανση μεταξύ λιμανιού και Καλοχωρίου Μπορεί τελικώς να σωθεί -έστω την ύστατη ώρα- ο Θερμαϊκός; Ναι, απαντά το ΑΠΘ με την προϋπόθεση ότι θα υιοθετηθούν άμεσα 24 μέτρα, με τα οποία οι επιστήμονες τονίζουν ότι θα αναστραφεί η δραματική υποβάθμιση του κόλπου, δίνοντας ανάσα ζωής στη Θεσσαλονίκη. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μελέτη που διενήργησε επί δύο και πλέον χρόνια ομάδα επιστημόνων του ΑΠΘ κατά παραγγελία του υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης. Για πρώτη φορά οι Αρχές έχουν στα χέρια τους μια εμπεριστατωμένη μελέτη - «πόρισμα», που αποτύπωσε όλες τις πηγές ρύπανσης του μεγαλύτερου κόλπου της Βόρειας Ελλάδας. Η επιστημονική ομάδα υπό τον καθηγητή του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος κ. Κώστα Φυτιάνο εντόπισε πέντε κύριες πηγές ρύπανσης πραγματοποιώντας, από 50 διαφορετικούς σταθμούς, εκατοντάδες μετρήσεις στα νερά και στα ιζήματα σε μια ζώνη πολλών χιλιομέτρων η οποία οριοθετήθηκε από τις εκβολές του Αλιάκμονα (μέχρι τις ακτές της Νέας Μηχανιώνας). Χωρίς ζωή
Έμφαση δόθηκε από τους ερευνητές στο θαλάσσιο μέτωπο της Θεσσαλονίκης, όπου εντοπίστηκαν θαλάσσιες περιοχές χωρίς ένδειξη ζωής, και στην περιοχή μεταξύ λιμανιού και Καλοχωρίου, όπου η ρύπανση στην ακτή είναι εκτός ελέγχου με ολοφάνερες τις καταστροφικές συνέπειες… Τι «σκοτώνει» σήμερα τον Θερμαϊκό; Τα τρία μεγάλα ποτάμια που εκβάλλουν σ' αυτόν, ο Αλιάκμονας, ο Αξιός και ο Λουδίας, καθώς και οι τάφροι όπως αυτές του Δενδροποτάμου, του Φοίνικα και του Ανθεμούντα. Εκτός από τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων των περιοχών όπου διέρχονται τα ποτάμια, μεταφέρουν αστικά και βιομηχανικά λύματα από παράνομους αγωγούς. Ποσοστό 80% αυτών των αποβλήτων διαπιστώθηκε ότι είναι βιομηχανικής προέλευσης και το υπόλοιπο αστικής - τουριστικής. Τεράστιες χαβούζες με κατάλοιπα της επεξεργασίας δερμάτων στην περιοχή των παλιών βυρσοδεψείων, πετρελαιοειδή, απαγορευμένα υφαλοχρώματα από τις αμμοβολές των πλοίων, αλλά και οι εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού στο Καλοχώρι λόγω της πλημμελούς του λειτουργίας συμπληρώνουν τις αιτίες του κακού. Οι αναλύσεις σε ιζήματα (όχι πάντως στα νερά) εντόπισαν υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων όπως μολύβδου, χρωμίου, χαλκού, καδμίου, υψηλές συγκεντρώσεις φωσφόρου, υψηλές συγκεντρώσεις αμμωνίας. Το 30% των περιβαλλοντικών προβλημάτων του Θερμαϊκού σχετίζεται με αγροτικές δραστηριότητες. Τα υπολείμματα παρασιτοκτόνων εμφανίζουν υψηλές συγκεντρώσεις στις εκβολές του Αξιού. Οι επιστήμονες απόρησαν όταν ανίχνευσαν υψηλές συγκεντρώσεις DDE (φυσικός μεταβολίτης του DDT) και φυτοφαρμάκων που έχουν απαγορευτεί στην Ελλάδα και εκτιμήθηκε πως προέρχονται από την ΠΓΔΜ. Πολυχλωριωμένα διφαινύλια (οικογένεια κλοφέν) και πολυαρωματικά (όλα τοξικά, καρκινογόνα κι επικίνδυνα) εμφάνισαν στα ιζήματα υψηλές συγκεντρώσεις (10 έως 50 φορές) στην περιοχή του λιμανιού κι ανιχνεύονται μέχρι το ύψος της πλατείας Αριστοτέλους!
Προτεραιότητες
Ειδικά για την περιοχή του λιμανιού η τελική έκθεση επισημαίνει ότι «όλοι οι σταθμοί μπορούν να χαρακτηριστούν αζωικοί λόγω απουσίας κάθε μορφής βενθικών οργανισμών». Οι συγκεκριμένοι σταθμοί αφορούν διαφορετικά σημεία στον πυθμένα του Θερμαϊκού, που είχε εντοπίσει παλιότερη μελέτη ομάδας επιστημόνων του βιολογικού τμήματος. Ως άμεσης προτεραιότητας μέτρα που προτείνουν οι ειδικοί επιστήμονες, είναι: - Η άμεση βελτίωση των βιολογικών καθαρισμών του Καλοχωρίου (δυτική ακτή, στον οποίο επεξεργάζονται καθημερινά 160.000 κ.μ. λυμάτων) και Αγγελοχωρίου. - Η πλήρης λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού Καλοχωρίου αναμένεται να διακόψει το φαινόμενο ευτροφισμού που παρατηρείται έντονο και σε μεγάλη έκταση στην παρακείμενη ακτή. - Καθώς έχουν χαρτογραφηθεί οι βιομηχανικές πηγές ρύπανσης στη δυτική Θεσσαλονίκη, η ομάδα των επιστημόνων ζητεί να επιβάλλονται αυστηρά πρόστιμα και να ανακαλούνται άδειες λειτουργίας εγκαταστάσεων που δεν επεξεργάζονται τα λύματά τους. - Να γίνουν άμεσες επεμβάσεις σε όλες τις ανοιχτές αποστραγγιστικές τάφρους και να εξεταστεί η επεξεργασία των υγρών αποβλήτων όλων των οικισμών εκατέρωθεν της κοίτης των με τη μέθοδο των τεχνητών υγροτόπων. Η δραματική κατάσταση στην περιοχή του Καλοχωρίου κάνει τους επιστήμονες να προτείνουν την κατασκευή περιαιγιάλειας συλλεκτήριας τάφρου κατά μήκος της ακτής με τις απορροές να οδηγούνται σε δεξαμενή εξισορρόπησης. Σε ορισμένα μάλιστα σημεία της ακτής, κοντά στα παλιά βυρσοδεψεία, η έκταση και το βάθος της ρύπανσης είναι σε τέτοιο βαθμό που προτείνεται να μπαζωθούν(!) ενώ για άλλα το μόνο που μπορεί να γίνει, λένε οι ειδικοί, είναι να ψεκάζονται κατά καιρούς με ειδικά σκευάσματα έτσι ώστε να μειωθεί η δυσοσμία...
Επαγγελματική εξάρτηση για 150.000 άτομα
Από το 1975 έως σήμερα έχουν γίνει περισσότερες από 500 έρευνες για τον Θερμαϊκό Κόλπο για θέματα που σχετίζονται με τη ρύπανση και τις οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειές της. Εκτιμάται ότι σήμερα περίπου 150.000 άτομα εξαρτώνται επαγγελματικά από τον Θερμαϊκό. Μυδοκαλλιέργειες, αλιεία και τουρισμός είναι τρεις από τους κυρίαρχους τομείς επαγγελματικής απασχόλησης, ωστόσο η ανίχνευση βιοτοξινών, το φαινόμενο της ερυθράς παλίρροιας και οι συχνές απαγορεύσεις αλιείας δίνουν το μέτρο του προβλήματος. Εως τώρα η αντιμετώπιση των προβλημάτων ρύπανσης είναι αποσπασματική με χαρακτηριστική περίπτωση αυτή των νεκρών ψαριών που εντοπίστηκαν στο ύψος της νέας παραλίας. Είδη όπως τα ταούκια, οι κουτσουμούρες και τα μπαρμπούνια, σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ομοσπονδίας Παράκτιας Αλιείας Μακεδονίας κ. Γιώργο Λυδιανό, μειώνονται δραματικά χρόνο με το χρόνο λόγω ρύπανσης και υπεραλίευσης, ενώ τα τελευταία χρόνια καταγράφεται και μείωση 5%-6% των επαγγελματιών του κλάδου, ετησίως. Η αναποτελεσματικότητα για την προστασία του κόλπου λόγω της πολυδιάσπασης και αλληλοκάλυψης αρμοδιοτήτων (πέντε υπουργεία, 4 νομαρχίες, 8 εταιρείες, τρία ερευνητικά ιδρύματα κτλ.) οδήγησε το 2006 τον πρωθυπουργό να αναθέσει στο υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης τα ζητήματα ανάπτυξης και προστασίας του κόλπου.
Η ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΚΑΘΕΤΑΙ ΜΕ ΣΤΑΥΡΩΜΕΝΑ ΧΕΡΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟΝ ΘΕΡΜΑΪΚΟ ΚΟΛΠΟ ΝΑ ΑΡΓΟΠΕΘΑΙΝΕΙ. ΓΙΑ ΤΟ ΛΟΓΟ ΑΥΤΟ ΙΔΡΥΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ "ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΙΚΟΥ" ΚΑΙ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΣΥΜΜΑΧΟ ΤΟ ΑΠΘ ΑΡΧΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ ΑΓΩΝΑ ΠΡΟΣ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΩΘΕΙ Ο ΘΕΡΜΑΪΚΟΣ.
