Friday, November 26, 2010

Τι είναι η «ελεγχόμενη πτώχευση»

Μετά τα spreads, τα CDS και τα haircuts, η νέα μόδα στην οικονομική ορολογία που χρησιμοποιούν όλοι οι τηλεδημοσιογράφοι λες και είναι κάτοχοι διδακτορικού του LSE είναι η "ελεγχόμενη πτώχευση" ή "ελεγχόμενη χρεοκοπία" (είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα, από εδώ και πέρα θα χρησιμοποιώ τον όρο "πτώχευση").
Και, φυσικά, αναφέρονται σε αυτήν χωρίς ποτέ να εξηγούν τι πραγματικά είναι αυτή και σε τι διαφέρει από την "άλλη" πτώχευση -η οποία δεν είναι καθόλου ανεξέλεγκτη, όπως ίσως θα φαντάζεστε. Ο όρος "ελεγχόμενη" είναι εντελώς παραπλανητικός, μιας και το μόνο που διαφέρει μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι το ποιος ελέγχει την πτώχευση.

Πτώχευση

Η πτώχευση, κατ' αρχάς, ό,τι επίθετο κι αν της κοτσάρει κανείς από μπροστά, είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο: είναι «η αδυναμία πληρωμής των χρεών (ατόμου, εταιρείας ή κράτους), επειδή οι οφειλές προς τους πιστωτές υπερβαίνουν τα οικονομικά διαθέσιμα» (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας).
Και στις δύο περιπτώσεις, λοιπόν, η χώρα δηλώνει αδυναμία να αποπληρώσει το χρέος της. Από εκεί και πέρα, η .......
διαδικασία είναι προδιαγεγραμμένη: ξεκινούν διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών και τελικά επέρχεται συμβιβασμός ο οποίος περιλαμβάνει μία έκπτωση στο οφειλόμενο ποσόν και ίσως επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής.

«Φυσιολογική»...

Σε μία φυσιολογική πτώχευση χώρας, όπως αυτή που θα μπορούσε να έχει κυρήξει η Ελλάδα από τις αρχές του 2010, οι δύο διαπραγματευόμενες πλευρές είναι το κράτος από τη μία και οι ιδιωτικές τράπεζες-δανειστές από την άλλη. Οποιοσδήποτε συμβιβασμός περιορίζεται στο ύψος του ποσού, τον τρόπο και τη διάρκεια αποπληρωμής του. Όπως είναι φυσικό, καμία ιδιωτική εταιρεία δεν μπορεί να αξιώσει κυριαρχικά δικαιώματα απέναντι σε μία χώρα -τουλάχιστον όχι χωρίς να γίνει στρατιωτικό πραξικόπημα.

...και «ελεγχόμενη»

Αντιθέτως, μια πτώχευση χαρακτηρίζεται "ελεγχόμενη" όταν σε αυτήν εμπλέκονται οργανισμοί που μπορούν να ασκήσουν κυριαρχικά δικαιώματα στη χώρα που πτωχεύει. Κάτι τέτοιο είναι προφανώς καλό για τους δανειστές, αλλά ταυτόχρονα καταστροφικό για το λαό της χώρας που πτωχεύει.
Αυτή ακριβώς είναι, δυστυχώς, η περίπτωση της Ελλάδας. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μας δάνεισαν χρήματα για να ξεχρεώσουμε τις ιδιωτικές (γερμανικές και γαλλικές, κυρίως) τράπεζες, οι οποίες παίρνουν κανονικά πλέον τις δόσεις τους.
Εμείς, από την άλλη, δε βελτιώσαμε καθόλου τη θέση μας: η αδυναμία συγκέντρωσης πόρων για την συνεπή αποπληρωμή του -τώρα μεγαλύτερου- χρέους μας είναι η ίδια, άρα η κύρηξη πτώχευσης παρέμεινε ένα αναπόφευκτο γεγονός. Απλώς μεταθέσαμε την επίσημη ανακοίνωση για λίγους μήνες μετά.
Μόνοι κερδισμένοι από αυτή την καθυστέρηση ομολογίας πτώχευσης, είναι οι τράπεζες που θα προσπαθήσουν σε αυτό το διάστημα να ξεφορτωθούν όσο περισσότερα μπορούν από τα ελληνικά ομόλογα που έχουν στην κατοχή τους.
Από την άλλη, το τίμημα για την εξαγορά αυτών των λίγων μηνών, ήταν πανάκριβο για τη χώρα. Διότι, όταν έρθει η ώρα, αντί να κληθούμε να διαπραγματευτούμε απέναντι στις τράπεζες έχοντας το πάνω χέρι, θα πρέπει να διαπραγματευτούμε το χρέος μας με έναν πολύ πιο σκληρό και δυνατό αντίπαλο: το ΔΝΤ, το οποίο έχει τη δυνατότητα -όπως έχουμε ήδη δει- να παρεμβαίνει και να διατάζει την ελληνική βουλή να αναθεωρεί προϋπολογισμούς, να επιβάλλει φόρους και να κόβει συντάξεις. Η καταστροφή του κοινωνικού ιστού της χώρας είναι ήσσονος σημασίας, αρκεί οι νέοι μας δανειστές να πάρουν τα χρήματά τους πίσω το συντομότερο δυνατόν.
Το σκηνικό θυμίζει σενάριο μαφιόζικης ταινίας: ο μαφιόζος-ΔΝΤ "αγόρασε" το χρέος μας πληρώνοντάς το στον αρχικό δανειστή (τις ιδιωτικές τράπεζες) και τώρα χρησιμοποιεί τις δικές του μαφιόζικες μεθόδους για να αποσπάσει τα χρήματα από εμάς. Και το πιο τραγικό, είναι πως ήταν συνειδητή επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης να καλέσει τον μαφιόζο να εμπλακεί -και μάλιστα παρουσίασε την εμπλοκή του ως "σωτηρία".

No comments: