O υπερθετικός βαθμός του ρουσφετιού
Από το Δημήτρη Πούπουρα, συνταξιούχο δάσκαλο
Σύμφωνα με το νόμο για τη δομή και τη λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε κάθε δημόσιο σχολείο συγκροτείται σχολική επιτροπή η οποία αποτελείται από τα εξής μέλη.
1. Εκπροσώπους του δήμου (αιρετά και λαϊκά μέλη).
2. Το διευθυντή του σχολείου (υποχρεωτικά).
3. Εκπρόσωπο του συλλόγου μαθητών του σχολείου.
4. Εκπρόσωπο της μαθητικής κοινότητας για τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Στην περίπτωση συστέγασης περισσοτέρων της μιας σχολικών μονάδων στο ίδιο διδακτήριο λειτουργεί ενιαία σχολική επιτροπή (ΕΣΕ) στην οποία συμμετέχουν όλοι οι διευθυντές των σχολείων, εκπρόσωποι όλων των συλλόγων γονέων των μαθητών καθώς και εκπρόσωποι όλων των μαθητικών κοινοτήτων των σχολείων που συστεγάζονται.
Έργο της σχολικής επιτροπής είναι:
Η διαχείριση των πιστώσεων που διατίθενται για τις λειτουργικές δαπάνες, η φροντίδα για την εξεύρεση άλλων πόρων, η ανάθεση της λειτουργίας των κυλικείων ύστερα από πλειοδοτικό διαγωνισμό, η επιλογή καθαριστριών και γενικότερα η ευθύνη για τον εφοδιασμό του σχολείου με όλα τα μέσα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του, καθώς και η αντιμετώπιση κάθε λειτουργικού προβλήματος του σχολείου.
Με τη διοίκηση του σχολείου καταπιάστηκα από την πρώτη μέρα του διορισμού μου, γιατί είχα την τύχη ή την ατυχία, όπως το πάρει κανείς, να πρωτοδιορισθώ το 1964 σε μονοθέσιο σχολείο. Τότε υπήρχε ο θεσμός του επιθεωρητή και η οικονομική διαχείριση γινόταν από τη σχολική εφορία . Η σχολική εφορία είχε το ίδιο έργο και την ίδια λειτουργία με τη σημερινή σχολική επιτροπή, αλλά η δομή της ήταν διαφορετική και ο διορισμός της γινόταν από τον επιθεωρητή ύστερα από υποβολή σε αυτόν από τον διευθυντή του σχολείου καταλόγου ευυπόληπτων μελών του χωριού ή της σχολικής περιφέρειας για τα μεγαλύτερα μέρη.
Το 1985 με το νόμο 1566 οι σχολικές εφορίες μετονομάσθηκαν σε σχολικές επιτροπές και απέκτησαν τη σημερινή τους δομή.
Το 1990 με το νόμο 1894 όλα τα περιουσιακά στοιχεία των δημόσιων σχολείων προσχολικής αγωγής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μεταβιβάσθηκαν στους ΟΤΑ , ενώ μέχρι τότε ανήκαν στο υπουργείο παιδείας, και παράλληλα τους ανατέθηκε και η συντήρησή τους.
Η κεντρική διοίκηση, ενώ πολύ ορθά μεταβίβασε στους ΟΤΑ όλα τα περιουσιακά στοιχεία των σχολείων και τους ανάθεσε τη συντήρησή τους, παρέλειψε όμως να τους διαθέσει και όλους τους αναγκαίους πόρους. Σε αναπλήρωση της παράληψης αυτής έδωσε το δικαίωμα στους ΟΤΑ, αν έκριναν σκόπιμο, να επιβάλουν φόρο στους δημότες για την καλύτερη συντήρηση των σχολείων.
Ο δήμος μας επέβαλε συγκεκριμένο φόρο.
Έχω την τιμή τα 4 τελευταία χρόνια να συμμετέχω στη σχολική επιτροπή του 1ου δημοτικού σχολείου ως λαϊκό μέλος, εκπροσωπώντας τη μείζονα αντιπολίτευση. Στις προηγούμενες περιόδους της παρούσας διοίκησης του δήμου μας η αντιπολίτευση δεν εκπροσωπούνταν στις σχολικές επιτροπές. Η συμμετοχή μου σε σχολικές επιτροπές είτε με την ιδιότητα του διευθυντή σχολείου (υποχρεωτική), είτε με την σημερινή μου ιδιότητα μου επέτρεψε να αντιληφθώ μια αγωνιώδη προσπάθεια των προέδρων των σχολικών επιτροπών να παρουσιάσουν στους συλλόγους των γονέων την προσφορά τους αυτή ως μέγιστη παραχώρηση κι ας είναι υποχρέωσή τους και ακόμη να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος θα αποσπάσει τα περισσότερα κονδύλια από το δήμο, ενέργεια καθαρά ψηφοθηρική, χωρίς να υπάρχει μια ιεραρχική αξιολόγηση των πραγματικών αναγκών των σχολείων, με αποτέλεσμα άλλα σχολεία να είναι υπερσυντηρημένα και άλλα λιγότερο.
Η ψηφοθηρική διάθεση της διοίκησης γενικά της διοίκησης του δήμου θα καταφανεί και από αυτό που θα αναφέρω στη συνέχεια.
Κατά την περσινή σχολική χρονιά 2007-2008 στο 1ο δημοτικό σχολείο έγινε μια διευρυμένη σχολική επιτροπή στην οποία συμμετείχαν εκτός από τα μέλη της η αντιδήμαρχος για θέματα παιδείας, το ΔΣ του συλλόγου των γονέων και κάποιοι γονείς. Στη σχολική αυτή επιτροπή τέθηκαν από τους γονείς αιτήματα συντήρησης και βελτίωσης των λειτουργικών χώρων του σχολείου και ζητήθηκαν οι σχετικές πιστώσεις. Όταν πήρα το λόγο, έχοντας κατά νου ότι παρόμοια αιτήματα θα υπήρχαν σχεδόν από όλα τα σχολεία, πρότεινα στην κ. αντιδήμαρχο να ομαδοποιήσει ο δήμος τα αιτήματα όλων των σχολείων, να τα δημοπρατήσει εγκαίρως και να τα εκτελέσει κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, που τα σχολεία είναι κλειστά. Με την πρότασή μου συμφώνησε και ο πρόεδρος της σχολικής μας επιτροπής, λέγοντας, γιατί δεν το κάνουμε;
Η κυρία αντιδήμαρχος απάντησε ότι το σκέφτεται και το σχεδιάζει. Πώς όμως; Όχι με δημοπράτηση, που σημαίνει καλύτερες τιμές, άρα οικονομία, αλλά με πρόσληψη διμηνιτών. Αυτό τι σημαίνει; Ο δήμος θα προσλάβει υπαλλήλους για τη συντήρηση των σχολείων με δίμηνη απασχόληση. Θα προσλάβει δηλαδή ανθρώπους της επιλογής του, ονόμαζέ τους ψηφοφόρους, στους οποίους θα δημιουργήσει την απατηλή ελπίδα της μελλοντικής τους μόνιμης απασχόλησης. Δυστυχώς, αυτό το κλίμα έχει καλλιεργηθεί σε όλους τους βαθμούς της διοίκησης και διαχρονικά.
Αυτό, όμως, για μένα είναι ο υπερθετικός βαθμός του ρουσφετιού, που στην κυριολεξία καταρρακώνει την προσωπικότητα του ανθρώπου, γιατί εκμεταλλεύεται ένα από τα υπέρτατα δικαιώματά του, το δικαίωμα στην εργασία.
Κάτι ακόμη. Η πολύχρονη εμπειρία μου από την ενασχόλησή μου στα σχολεία από διαφορετικούς θεσμούς (δάσκαλος, διευθυντής σχολείων, πρόεδρος συλλόγων γονέων, λαϊκό μέλος σχολικής επιτροπής) μου δίδαξε ότι, όταν ανατίθεται η συντήρηση των σχολείων σε τεχνίτες που έχουν την ιδιότητα του δημοτικού υπαλλήλου είναι αντιοικονομική, γιατί είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και ουσιαστικά ανεξέλεγκτη.
Να πως εγώ σκέφτομαι την ομαδοποίηση των αναγκαίων εργασιών συντήρησης των σχολείων από το δήμο.
1 Τα σχολεία (οι διευθυντές των σχολείων) από την έναρξη του σχολικού έτους και μέχρι τα Χριστούγεννα στέλνουν στο γραφείο παιδείας του δήμου τα αιτήματά τους με τις αναγκαίες συντηρήσεις και επισκευές των σχολείων τους.
2 Στο δήμο (γραφείο παιδείας) συστήνεται επιτροπή που απαρτίζεται από 4 διευθυντές (νηπιαγωγείου, δημοτικού σχολείου, γυμνασίου και λυκείου) και από 1 ή 2 τεχνικούς του δήμου.
3 Η επιτροπή ομαδοποιεί τα αιτήματα, τα αξιολογεί και τα ιεραρχεί. Για να κάνει σωστά τη δουλειά της επισκέπτεται τα σχολεία με υπηρεσιακό αυτοκίνητο του δήμου. Στη συνέχεια ανάλογα με τα οικονομικά του δήμου δημοπρατεί τα έργα ανάλογα με την αξιολογική σειρά που τα έχει κατατάξει και τα υλοποιεί κατά τις θερινές διακοπές, ώστε τα σχολεία με την έναρξη του σχολικού έτους να βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.
Η συμμετοχή των διευθυντών των σχολείων στην παραπάνω περιγραφόμενη επιτροπή θα είναι εθελοντική. Εθελοντές υπάρχουν πάντα, αρκεί να είναι πεπεισμένοι ότι η εθελοντική τους προσφορά δεν θα καπελωθεί και δεν θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης. Αλλά κι αν υποθέσουμε ότι δεν θα υπάρξουν εθελοντές, το πρόβλημα μπορεί να ξεπερασθεί με συγκεντρώσεις διευθυντών, όπου ύστερα από συζήτηση θα εξευρίσκονταν μια κοινά αποδεκτή λύση. Για παράδειγμα θα μπορούσαν να συμμετέχουν στην προτεινόμενη επιτροπή οι διευθυντές εναλλάξ ακολουθώντας την αριθμητική σειρά των σχολείων.
Φυσικά οι σχολικές επιτροπές εκτός των άλλων πάντα θα έχουν να αντιμετωπίσουν την οποιαδήποτε έκτακτη ανάγκη του σχολείου τους.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία ο διευθυντής του σχολείου με απόφασή του μπορεί να εκτελεί έργα επισκευής και συντήρησης του σχολείου μέχρι του ποσού των 3000 ευρώ, ώστε να αντιμετωπίζεται άμεσα η όποια ανάγκη και να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη και ομαλή λειτουργία του σχολείου, ενώ η σχολική επιτροπή μπορεί να εκτελεί ανάλογα έργα μέχρι του ποσού των 6000 ευρώ. Όταν το έργο της συντήρησης ή της επισκευής ξεπερνά τα 6000 ευρώ τότε αυτό εκτελείται από τον οικείο ΟΤΑ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το νόμο.
Τις περισσότερες φορές αυτό δεν γίνεται και οι σχολικές επιτροπές καταφεύγουν στο σπάσιμο των έργων, αν και αυτό απαγορεύεται από το νόμο. Αν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί λειτουργούσαν σωστά τότε όλες ή σχεδόν όλες οι σχολικές επιτροπές θα ήταν εκτεθειμένες. Δυστυχώς όμως στον τόπο μας τίποτα ή σχεδόν τίποτα δεν λειτουργεί ικανοποιητικά και κυρίως οι ελεγκτικοί μηχανισμοί. Και επειδή δεν λειτουργούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, έχει καθιερωθεί η ατιμωρησία με αποτέλεσμα να οδεύουμε καθημερινά από το κακό στο χειρότερο.
