Friday, June 5, 2009

Η πόλη του μέλλοντός μας: βιώσιμη, συμμετοχική, ανοιχτή, ανθρώπινη

του Γιάννη Σελιμά*

Μας εμπνέει και μας οδηγεί μια πολιτεία δημοκρατική και αποκεντρωμένη, μια τοπική αυτοδιοίκηση ισχυρή, ανθρωποκεντρική, με ανοιχτούς ορίζοντες, τόπος αναγέννησης μιας καινούργιας προοδευτικής συλλογικότητας, βήμα για να σταθούν οι νέοι πολίτες, ατενίζοντας αλλιώς το μέλλον της πολιτικής.
Για να κάνουμε πράξη τις προσδοκίες της γενιάς μας, για να σχεδιάσουμε τα όνειρα με δύναμη και ρεαλισμό.
Το στοίχημα της νέας πόλης είναι το στοίχημα του καθημερινού ανθρωπισμού, της ανοιχτής κοινωνίας στη διαφορετικότητα και τις εξελίξεις, της συμμετοχής των πολιτών στην τοπική διακυβέρνηση, της βιώσιμης ανάπτυξης που σέβεται το μέλλον των επόμενων γενεών, της δημιουργικής αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου.

Βιώσιμη Πόλη

Η δημιουργική διαχείριση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων μπορεί να μετεξελίξει τις πόλεις, από αστικούς πυρήνες υποβάθμισης του περιβάλλοντος σε χώρους αναζήτησης αειφόρων πρακτικών και λύσεων, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η αισθητική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική και περιβαλλοντική επανασχεδίαση πόλεων και οικισμών εγκαινιάζει καινούργιες ανθρώπινες σχέσεις, οικοδομεί πολιτισμικές ταυτότητες με μέλλον στο παγκόσμιο χωριό, δημιουργεί μια πόλη για τους πολίτες, σε εταιρική σχέση με την ύπαιθρο και ισόρροπη σχέση με τον περιαστικό χώρο.
Η αξιοποίηση των πολιτιστικών πόρων και η διατήρηση και ανάπτυξη της φυσικής κληρονομιάς αποτελούν τις προϋποθέσεις για την αρχιτεκτονική μιας βιώσιμης πόλης.

Το βερολινέζικο παράδειγμα

Οι πόλεις είναι οι άνθρωποι τους. Οι πολίτες αποτελούν το σημαντικότερο κοινωνικό κεφάλαιο και η νέα γενιά την αιχμή μιας πόλης συμμετοχικής, που επενδύει στους ανθρώπους της γιατί αυτοί είναι η δύναμη της.
Η συμμετοχή στην τοπική διακυβέρνηση προσδίδει στην πόλη την ικανότητα της αυτό-ανανέωσης και της αναδημιουργίας, κοινωνικοποιεί την πολιτική εξουσία, κάνει τις πόλεις χώρους αναζήτησης της καινοτομίας και αναζωογόνησης του δημόσιου πεδίου.
Η ανάπτυξη και η εμβάθυνση θεσμών συμμετοχικής δημοκρατίας, αποτελεί εγγύηση για την υπεράσπιση της ποιότητας ζωής.
Η αναζήτηση μιας νέας θεσμικής συγκρότησης που να ενεργοποιεί το κοινωνικό κεφάλαιο και να κινητοποιεί του πολίτες, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα.

Ανοιχτή Πόλη

Οι πόλεις αναδεικνύονται σε κόμβους παγκόσμιων και τοπικών δικτύων, καθώς εξουσίες μεταφέρονται διαρκώς από το εθνικό επίπεδο είτε σε υπερεθνικούς θεσμούς είτε σε τοπικούς θεσμούς.
Η αναβάθμιση του ρόλου τους, τις καθιστά κέντρα πληθυσμιακών, πληροφοριακών, πολιτιστικών, τεχνολογικών και εμπορικών ροών.
Η ανοιχτή ή κλειστή τους υπόσταση καθορίζει σε μεγάλο βαθμό αν θα οδηγηθούν στην αξιοποίηση των νέων ευκαιριών που παρουσιάζονται ή θα εγκλωβιστούν σε μια αυτάρεσκη και φοβική αντίληψη στο εσωτερικό τους.
Η ανοιχτή κοινωνία δημιουργεί νέους ορίζοντες στην πόλη, με την δημιουργική ενσωμάτωση των μεταναστών, τον σεβασμό στην διαφορετικότητα και την κοσμοπολίτική οπτική, που μπορεί να οικοδομήσει μελλοντικά μια οικουμενικότητα αρχών και αξιών.

Ανθρώπινη Πόλη

Χρειάζεται να υπερασπιστούμε το δημόσιο χώρο, τον τόπο της συνάντησης, του διαλόγου, ακόμα και της δημιουργικής διαφωνίας, γιατί αυτός είναι ο κοινός μας χώρος, η υπεραξία της συνύπαρξης μας.
Να χτίσουμε της σύγχρονη γειτονιά και να προωθήσουμε σχεδιασμένα μια νέα αντίληψη για τη δημιουργική διαχείριση του ελεύθερου χρόνου.
Υπάρχει και ο άλλος δρόμος της αλληλεγγύης και της συνοχής, εκτός από αυτόν του ανταγωνισμού και της σύγκρουσης.
Να εμπνεύσουμε, πρώτα μες τη δική μας γενιά, μια πολιτισμική αλλαγή στο επίπεδο της καθημερινότητας, σφυρηλατώντας νέους κοινωνικούς δεσμούς, με αυτοσεβασμό και αλληλοβοήθεια, με τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά.
Χρειαζόμαστε μια νέα στάση ζωής: η αλλαγή ξεκινά πρώτα από εμάς.
Να γίνουμε δημιουργικοί και υπεύθυνοι, να διεκδικούμε τα δικαιώματα μας σαν πολίτες και να τηρούμε τις υποχρεώσεις μας γιατί κι αυτές είναι προϋπόθεση για να ασκήσουν οι συμπολίτες μας τα δικά τους δικαιώματα.
Για διάφανη και αποτελεσματική εξυπηρέτηση από τις δημοτικές υπηρεσίες, για καθαρή πόλη, για ιδιωτικές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας, για μια αγορά που σέβεται τον πολίτη-καταναλωτή.
Έτσι κερδίζουμε την ποιοτική αναβάθμιση της καθημερινότητας, διεκδικώντας παράλληλα από ένα σύγχρονο κράτος την παροχή των δημόσιων αγαθών σε υψηλά επίπεδα και τον σεβασμό στα δικαιώματα του πολίτη.
Ο «άλλος δρόμος» για την Ελλάδα και τη νέα γενιά είναι ο δρόμος των υπεύθυνων και ενεργών πολιτών, που με την προσωπική τους στάση και την δημόσια δράση τους εμπεδώνουν αρχές και αξίες, ανοίγουν το δρόμο της προόδου.

Οι προκλήσεις βρίσκονται μπροστά μας.

Η ώρα της ανανέωσης έχει έρθει και κάποιοι πρέπει να κοιτάξουν πάλι τα ρολόγια τους.
Για τις πόλεις του μέλλοντός μας.
Για ανθρώπινη, συμμετοχική, ανοιχτή και βιώσιμη πόλη.
Γιατί το στοίχημα της Νέας Πόλης, που είναι το στοίχημα μιας γενιάς που δε θέλει να φαντάζεται ότι ζει, αλλά θέλει να ζήσει ότι φαντάζεται.

*Ο Γιάννης Σελιμάς είναι περιβαλλοντολόγος

Ypoloipo